جنبش هنری نوهیجان نمایی از اوایل دهه ۱۹۸۰ بر صحنه هنر دنیا سلطه یافت و فراگیر شد. هنرمندان در واکنش به هنر انتزاعی دهه ۱۹۷۰ به هنر فیگوراتیو یعنی تصویر کردن انسان و دیگر اشیای قابل تشخیص روی آورده بودند. و حالا نمایشگاهی در این راستا در ایران هم برپا شده است.
آثار نمایشگاه گروهی «نئواکسپرسیونیسم در هنر معاصر ایران» توسط فرناز محمدی گردآوری شده و در گالری «شیرین» به نمایش گذاشته شده است. این نمایشگاه از ۲۰ اردیبهشت افتتاح شد و تا تاریخ ۲۲ خرداد ماه ادامه خواهد داشت.
در ادامه گزارش ایسنا را از آثار این نمایشگاه می‌خوانید. کلیه اظهارات این مطلب به تأیید گردآورنده نمایشگاه است.
وارد فضای نمایشگاه «نئواکسپرسیونیسم در هنر معاصر ایران» که می‌شویم افراد مختلفی را می‌بینیم که روبه‌روی آثار ایستاده و در حال تماشا و تجزیه و تحلیل هستند. برخی نیز با گردآورنده نمایشگاه درباره کارها به صحبت می‌پردازند.
در نمایشگاه، آثاری در حوزه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی و عکاسی را از هنرمندان سه نسل می‌بینیم. با نگاه کردن به کارها حسی از تلخی و سردرگمی به مخاطب منتقل می‌شود.
با توجه به صحبت‌های محمدی و مطالبی که در استیتمنت «نئواکسپرسیونیسم در هنر معاصر ایران» بیان شده، موضوع این نمایشگاه در ادامه برنامه‌ای به نام «فرا انسان‌گرایی» طراحی شده است. جنبش هنری نوهیجان نمایی از اوایل دهه ۱۹۸۰ بر صحنه هنر دنیا سلطه یافت و فراگیر شد. هنرمندان در واکنش به هنر انتزاعی دهه ۱۹۷۰ به هنر فیگوراتیو یعنی تصویر کردن انسان و دیگر اشیای قابل تشخیص روی آورده بودند.
محمدی درباره آثار هنرمندان ایرانی در حوزه نئواکسپرسیونیسم می‌گوید که هیچ تقلیدی از غرب نکرده‌اند و هر چه را که می‌بینیم به دلیل مواجهه آنها با یکسری اتفاقات اجتماعی، سیاسی و فردی در ایران بوده که به مرور زمان برروی ذات و ذهن آنها اثرگذار شده است.
در این نمایشگاه در هر بخش مربوط به نئواکسپرسیونیسم تعداد محدودی اثر از هنرمندان کمی به دلیل کمبود جا به نمایش گذاشته شده است، ولی محمدی می‌گوید اگر نمایشگاه در موزه هنرهای معاصر برگزار می‌شد حتماً آثار بیشتری از تعداد بیشتری هنرمند به نمایش گذاشته می‌شد.
در آثار نمایشگاه، مضامینی چون بحران هویت، رویاهای ویران‌شده، روان پریشی، دفرمه کردن، مسخ شدگی و … به مخاطب منتقل می‌شود؛ آثار به گونه‌ای خلق شده‌اند که با دیدن آنها گویی یک بازی ذهنی را آغاز کرده‌ایم و مدام در هر تصویر به دنبال کشف نشانه و نکته جدیدی هستیم. در کارها مسئله زمان و مکان مطرح نیست و هر آنچه که می‌بینیم دغدغه ذهنی هنرمند است.
در آثار نمایشگاه به وضوح دل‌مشغولی و حس گنگی هنرمندان را مشاهده می‌کنیم. گاه با دیدن یک اثر از بعد زمان و مکان خارج شده و به دلیل کشش و جذبه بالای برخی کارها، در دنیای ذهنی هنرمند غرق می‌شویم. در برخی از آثار نمایشگاه «نئواکسپرسیونیسم در هنر معاصر ایران» تقابل بین انسان و طبیعت به وضوح دیده می‌شود. در کارهای آفرین ساجدی، احمد مرشدلو، الهام فلاحی و شهریار احمدی این نکته وجود دارد.
در دو اثری که از آفرین ساجدی در نمایشگاه ارائه شده، وجود تکه‌هایی از طبیعت همراه با انسان دیده می‌شود. در این دو تابلو ماهی‌ها نمایندگان طبیعت هستند. چهره دفرمه شده دو زن را در هر دو اثر سیاه و سفید ساجدی می‌بینیم که با ماهی‌هایی در یقه و یا بالای سر، ترکیب شده و ظاهری غیرمتعارف را به آنها بخشیده‌اند. در اثر اول زنی را می‌بینیم که لباسی یقه بلند بر تن دارد. یکی از چشمانش از حدقه بیرون زده و چهره‌ای کاملاً بی‌حس دارد. در یقه لباسش و کمی پایین‌تر از گردنش دو ماهی به چشم می‌خورد که نگاهی بهت‌زده و غمگین دارند.
در اثر دیگر زنی را می‌بینیم که یک ماهی را با دستمال بر روی سر خود بسته، چشمانش را به صورت خود منگنه کرده و دستش را به زیر چانه زده است. این بار نیز در چشمان ماهی تحیر موج می‌زند.
این دو اثر به نوعی اعتراضی هستند و گویی در پاسخ به رفتارهای نابهنجار انسان نسبت به نابودی طبیعت آبی خلق شده‌اند. این دو اثر مخاطب را به فکر فرو می‌برند و او را به چالش می‌کشند. این فضاها امضایی است که در دیگر کارهای این هنرمند هم دیده می‌شود.
در ادامه با اثری از آیدین آغداشو در نمایشگاه روبه‌رو می‌شویم که مدل موجود در اثر کاملاً پوشیده است و چهره او دیده نمی‌شود و تنها پارچه جلوی دهان او پاره شده است.
دو عکس آتیه نوری سیاه و سفید هستند. در آنها پیرمردی را می‌بینیم که یک بار دستش را روی صورت خود گذاشته و باری دیگر روی خود را به سمتی دیگر گرفته است. حسی دردناک و تلخ با دیدن دستان پیرمرد که سعی در پنهان کردن چهره خود دارد و یا شاید از ناراحتی دستانش را به روی صورت خود گذاشته، به چشم می‌خورد.
مجسمه‌ای با ابعاد بزرگ در بین آثار نمایشگاه به چشم می‌خورد که کاری از الهام فلاحی است. ابتدا که به این کار نگاه می‌کنیم چهره یک انسان برایمان نمایان می‌شود ولی در ادامه که چرخی به دور اثر می‌زنیم ابعاد دیگری از کار برایمان روشن می‌شود. هر طرف از مجسمه به حیوانی شبیه است. گویی که انسان در این کار کم‌کم در حال ترکیب شدن و یکی شدن با طبیعت است تا جایی که دیگر چیزی از او باقی نماند و به بخشی از طبیعت تبدیل شود. این اثر متعلق به مجموعه آفرینش هنرمند است و تنها تکه کوچکی از یک اثر تقریباً ۱۵ متری است. فلاحی آثار خود را با استفاده از مواد بازیافتی و نایلون خلق می‌کند.
به یکی از آثار کیومرث هارپا که نگاه می‌کنیم چهره‌های ترسناک و درهم ریخته‌ای را می‌بینیم که دهان خود را باز کرده و دستانشان را بالا گرفته‌اند. تصویر به صورتی است که انگار قصد هشدار دادن درباره موضوعی خاص به دیگران را داشته باشد. در این اثر به نوعی اضطراب و آشفتگی هنرمند دیده می‌شود و با ذهن مخاطب بازی می‌کند.
در این نمایشگاه آثار هنرمندانی از جمله آیدین آغداشلو، شهریار احمدی، سارا آریان‌پور، آرمین پورفهیمی، علی پیروز، بهمن دادخواه، وحید چمانی، سلمان خشرو، آفرین ساجدی، سیوا شهباز، عرفان شهیاد، کوروش شیشه‌گران، ابراهیم علیپور، الهام فلاحی، راشین قربی، صمدقربان‌زاده، زهرا قیاسی، ماتیسا کازرونی، کیومرث کیاست، پیام گلچین، احمد مرشدلو، منوچهر معتبر، فرشید ملکی، رومین محتشم، نزار موسوی‌نیا، نگار نادری‌پور، آتیه نوری، سپیده نوری، لیلا ویسمه و کیومرث هارپا بر روی دیوار رفته‌اند.
خبرگزاری ایسنا